Communiceren met je kind

Een tijd geleden was ik aanwezig bij een ouderavond van Maddox’ crèche, CompaNanny. Naar aanleiding van de informatie die ik toen ontving schreef ik het artikel Het competente kind. Jullie reageerden enthousiast en ik nam me voor om daar meer mee te doen. Niet lang geleden hing er op onze vestiging van het kinderdagverblijf een poster met daarop vier avonden waar je je voor kon aanmelden. Tijdens de eerste avond was ik helaas op vakantie maar voor de overige drie heb ik me ingeschreven. Omdat ik de informatie heel erg fijn vind voor mezelf en voor mijn kinderen, maar natuurlijk ook met Mommyhood in mijn achterhoofd. Want dit soort fijne informatie over zaken die met opvoeding te maken hebben moet gewoon gedeeld worden, ondanks dat het jouw visie bijvoorbeeld niet is of dat je er heel anders instaat. Opvoeden is iets heel persoonlijks, maar het is mooi om van veel dingen iets mee te krijgen en overal voor jou relevante zaken uit te filteren. Ik weet wat voor stromingen ze bij CompaNanny hanteren en dat ik me daar goed bij voel. Wil je eerst meer daarover weten, dan kun je kijken naar mijn eerste artikel over deze opvoeding. Dat was trouwens een betaalde opdracht; alles wat ik daarna heb geschreven over Maddox’ opvang was geheel op eigen initiatief en vanwege eigen enthousiasme. Dit allemaal gezegd hebbende wil ik graag de informatie delen van de eerste avond waar ik bij was. Deze avond stond in het teken van Communiceren met je kind en de avond werd gepresenteerd door Myrthe Maathuis, de vrouw achter het pedagogische beleid van CompaNanny en eigenaresse van praktijk Zie je Kind. Het is slechts mijn uitwerking maar alle credits gaan dus naar Myrthe en CompaNanny.

Het is een hoop tekst maar lees hem eens door en sla hem op voor als je het nodig denkt te hebben. Ik vond het in ieder geval heel fijn allemaal en schrijf dit artikel dan zeker ook voor mezelf.

How2Talk2Kids

CompaNanny werkt middels de visie van How2Talk2Kids, waar ik ook al een workshop bij heb gevolgd. Ik vind het een fantastisch systeem, maar merk echt dat ik er moeite mee heb om dit vast te kunnen houden. Het is een kwestie van herhalen en het vaak toepassen maar omdat het een heel nieuwe manier van communiceren is, vind ik het lastig om het me eigen te maken. Wil je meer weten over How2Talk2Kids, dan kun je even kijken naar het boek dat ze hebben uitgebracht. Ik heb het thuis ook liggen en ga hem er zeker weer bij pakken.

Het belangrijkste in communicatie is te horen wat er niet gezegd wordt

Sensitieve responsiviteit

Het was een begrip waar ik nog niet eerder van had gehoord maar waar ik eigenlijk de hele lading mee dek; sensitieve responsiviteit. Het houdt in dat je adequaat reageert op je kind en ook daadwerkelijk met gevoel. We moeten allemaal goed kijken en luisteren naar ons kind en bepaalde signalen kunnen opvangen. Kunnen ze iets nog niet vertellen of uitleggen, willen ze het niet, durven ze het niet? We willen allemaal gehoord worden en in sommige situaties verloopt dat nog niet helemaal goed en duidelijk, met veel frustratie als gevolg. Sensitieve responsiviteit zorgt ervoor dat je kind een gevoel van veiligheid kent, vertrouwen in anderen krijgt én in zichzelf. Het is de voorwaarde om als kind te kunnen ontwikkelen. Ik vond het heel erg mooi dat Myrthe tijdens de presentatie zei: ‘als je er bent, wees dan ook beschikbaar.’ Dat is hier thuis namelijk niet altijd aan de orde in verband met het thuiswerken en ik ben de laatste tijd hard bezig om dit te veranderen.

Kijk eens naar wat jouw kind zelf wil. Kijk naar de behoefte achter het gedrag want er zit eigenlijk altijd wat achter waarom een kind boos, gefrustreerd, verdrietig of juist heel erg blij is. Veel kinderen van 1.5 jaar bevinden zich al in een vervroegde peuterpuberteit en willen alles zelf doen. Ze willen alles zelf bepalen en zelf sturing geven in alles wat ze aan het doen zijn. Geef ze die ruimte want eerlijk? Negen van de tien keer kan dat best. Of vind in uitzonderingen eens een middenweg.

Dingen die allemaal belangrijk zijn:

– Maak oogcontact en ga daadwerkelijk door je knieën om op ooghoogte te komen. Laat zien dat jullie gelijkwaardig zijn en ga niet a la Jo Frost boven je kind hangen om autoritair gedrag uit te stralen. Dat heeft meer korte termijn-effecten. Je bent zeker niet gelijk want jij bent een volwassenen en zij het kind, maar je bent wel gelijkwaardig. Op deze wijze communiceren geeft een veiliger gevoel aan de kinderen.

– Wacht de reactie van je kind af op een vraag. Ze hebben tijd nodig om na te denken en dat kan soms best op je zenuwen werken. Maar ze doen het zeker niet expres. Kinderen willen het graag goed doen en zijn er niet op uit om je dwars te zitten. Al krijgen we soms de indruk van wel, haha. Vanaf een jaar of 12 kunnen ze zich pas inleven in een ander. Verwacht dus ook zeker niet teveel, want ze zijn ook écht onbewust teveel met zichzelf bezig.

– Zorg voor positief contact. Je hoeft niet altijd alles goed te vinden maar probeer iets positiefs te vinden. Er is áltijd iets positiefs om te zeggen.

– Stel vragen en blijf altijd goed kijken en luisteren naar wat jouw kind wel, of juist niet, zegt.

– Benoem het gevoel. Geef je kinderen geborgenheid en laat ze weten dat ook dát gevoel er mag zijn. Er is niets mis met kwaad of verdrietig zijn, dat zijn we immers allemaal weleens. Zinnen die je kunt gebruiken zijn: ‘Ik zie dat je verdrietig bent…’, ‘Zou het zijn dat je moe bent?’, ‘Je mag huilen’ in plaats van ‘stop nu met huilen. Je zal merken dat het dan allemaal veel sneller voorbij is dan als het gevoel er niet mag zijn. ‘Je bent super kwaad, dat mag.’ Dit vind ik zelf echt onwijs lastig omdat bepaald gedrag me op de zenuwen werkt, maar ik hoop echt dat ik hier iets beter in word. Nog iets moois: geef geen time-out maar een time-in. Laat het gevoel er even zijn.

Skyler is bijvoorbeeld best brutaal en baldadig de laatste tijd en dit heb ik aangekaart tijdens deze ouderavond. Ze gaf me een visie waar ik eerder nog niet echt over nagedacht had. Skyler is onwijs moe van een dag school en doet een hoop indrukken op. Bovendien moet hij zich constant groot houden op school want ja, dat is stoer en hij wil dolgraag met de groep 2-kinderen spelen. Thuis voelt hij zich weer veilig. Resultaat: eindelijk even los kunnen. Druk worden, energie kwijt moeten, grote mond, etc. Ik heb het nog nooit echt zo bekeken en dacht alleen maar dat hij dit allemaal zag bij de andere kinderen en mij aan het uitproberen was.

Wat ik ook heel mooi vond was dat een ouder aankaartte dat de moeder en vader absoluut niet op één lijn zaten qua ideeën. En terwijl ik normaal altijd lees dat je als ouder toch echt samen op een lijn moet zitten, waren Myrthe’s woorden: ‘het is niet erg als het niet allemaal op één lijn ligt en dat het onderling wat verschilt. Zo leert een kind ook omgaan met verschillende mensen en visies en dat kan erg handig zijn op school en bij clubjes, waar ze met allemaal verschillende mensen en regels te maken krijgen. Kijk, dit is nu echt typisch omdenken en dat wilde ik jullie zeker even vertellen.

Of neem nu het feit dat we onze kinderen klokslag 7 uur naar bed willen hebben zodat we nog iets aan onze avond hebben. We vertellen vaak dat ons kind moet slapen en heel vaak gaan ze protesteren of moeilijk doen. Skyler is ook echt zo’n tijdrekker en kan echt heel boos worden als ik zeg dat we gaan slapen. Maar waarom moeten ze direct slapen? Je kunt ook aangeven dat het bedtijd is, dat het tijd is om naar boven te gaan, om in bed te liggen. Ook als ze nog niet moe zijn. Slapen hoeft niet, maar dan kunnen ze naar het plafond staren. Of nog even met hun knuffel spelen. Ook dit vond ik een heel mooie gedachte die misschien wel kan helpen tijdens de avondspits. Wij zijn immers ook niet iedere avond klokslag 10 uur moe.

Overgangsmomenten

Overgangsmomenten, het lijkt het meest vreselijke voor een kind te zijn. Van een filmpje kijken naar bed, van eten naar spelen en andersom, van huis naar school en van school naar huis. En ja, dat merken wij ook echt heel erg in huis. Kinderen vinden het onwijs lastig om van situatie te veranderen en communicatie is hierin erg belangrijk. Kinderen willen invloed uitoefenen, dingen afmaken. Geef ze wat regie in dit moment. Van Myrthe kreeg ik een paar tips;

– Zorg voor vaste rituelen en volgordes zodat alles heel erg duidelijk is voor je kind.

– Kondig de overgang aan. Ga niet direct roepen ‘oké, iPad uit en naar bed!’ Je wil zelf ook niet uit je film weggerukt worden. Kondig het aan met bijvoorbeeld ‘over vijf minuten is het echt bedtijd.’ Hou ook rekening met hun gevoel en de juiste timing en geef je kind tijd om te schakelen. Als ze nog heel jong zijn kun je bijvoorbeeld werken met een wekker.

– Blijf het gevoel noemen en erkennen. Troost en leg uit wanneer dat nodig is. Iets wat je bijvoorbeeld kan gebruiken: ‘Ja, het is ook vervelend, hoe kunnen we het doen zodat je het wel prettig vindt?’ Soms zijn het echt heel makkelijke dingen en bij Skyler helpt het soms al dat hij een pyjama mag kiezen of op mijn rug naar boven wil. Maar ik sta ook vaak genoeg uit mijn slof te schieten omdat ik dat tijdrekken ontiegelijk zat ben en gewoon wil dat ‘ie naar boven gaat, haha. Leermomenten dit, jongens. Leg in ieder geval alles uit, ook als je kind 1.5 of 2 is. Ze slaan alles op, het passieve taalgebruik, zodat ze daar later actief mee aan de slag gaan.

– Betrek je kind bij de nieuwe situatie en ga daar zelf ook in mee. Ga je van spelen naar eten, laat je kind dan helpen met tafel denken. Ga je van spelen naar bed, zorg dan dat je kind keuzes krijgt in volgorde of bijvoorbeeld mag kiezen welke pyjama er vandaag aan gaat.

Aanmoedigen en complimenten geven

Complimenten geven, er is al een hoop over geschreven. Myrthe was bij CompaNanny heel erg duidelijk. ‘Doe het niet teveel, want ze moeten er niet afhankelijk van worden en ze kunnen onzeker raken als de complimenten vervolgens uitblijven. Maar geef ze wel!’ Geef complimenten op basis van hun aangeleerde kwaliteiten en niet van hun aangeboren kwaliteiten. Ik heb een heel fijne uitdraai hiervan gekregen en wil deze graag met jullie delen. Ga voor de groei mindset in plaats van de vaste mindset. Als je complimenten geeft over dingen die al vast liggen (wat ben je slim!) wekt dat eerder een verwachting waardoor ze bang zijn om de volgende keer dom over te komen en dingen sneller fout te doen. Kinderen kiezen veel meer voor uitdaging als ze geprezen worden om hun inzet of poging tot.

Wat je bijvoorbeeld ook kunt zeggen in plaats van ‘mooie tekening!’: ‘Jeetje, daar zit veel werk in!’ En dan vooral benoemen wat je denkt te zien. Ik merk dit inderdaad bij Skyler ook wel. Als ik zeg ‘mooie tekening’ hoor ik ‘ja’ en de tekening belandt vervolgens in een hoek. Doe ik het op die tweede manier, dan komt er vaak echt een gesprek gaande, is Skyler vol trots en wordt negen van de tien keer de tekening op de kast geplakt. Eigenlijk ben ik me daar nu pas bewust van, toen deze woorden die avond bij CompaNanny zo werden uitgesproken.

Afkomstig van Platformmindset.nl

Emotioneel bijtanken

Er zijn heel veel verschillende manieren van communicatie en alles draait om geborgenheid en veiligheid creëren. Kinderen hebben momenten nodig om emotioneel bij te tanken en dit doen ze het beste bij hun ouders. Geef aandacht, zorg ervoor dat je nabijheid ook daadwerkelijk telt, troost, luister, observeer, knuffel en maak van de verzorgingsmomenten echt één-op-één momenten met veel geklets en geknuffel. Echt contact houdt niet in dat je ieder weekend naar een pretpark moet omdat je doordeweeks veel werkt. Echt contact zit hem in samen de tafel dekken, samen de was opvouwen, de dag nabespreken, een boekje lezen samen. Het zit hem in de standaard dagelijkse momenten die voor het echte contact zorgen. Vind ik een mooie want ik wil vaak dus wel de deur uit om iets leuks te gaan doen en om mijn werkgedrag op andere dagen te compenseren. Is dus zeker niet nodig. Thuis is er genoeg te doen en genoeg te helpen om mooie momenten te creëren.

Wat Myrthe ook zo mooi zei en waar ik me erg in kan vinden af en toe: er zijn veel ouders die roepen ‘mijn kind luistert niet naar mij!’ Maar heel eerlijk: luister jij altijd heel erg goed naar hen? Denk daar maar eens over na. Ook ik ben vaak bezig op momenten dat Skyler iets vertelt waardoor ik het af en toe maar half mee krijg. Ben ik sinds deze week actief mee bezig en ik luister nu veel beter naar zijn verhalen. Klein aanpassingen met een groot effect!

De hele avond draaide om bewustwording van je communicatie en dat is zeker gelukt. De drie dingen die de boventoon voerden waren ‘positiever taalgebruik’, ‘keuzes geven’ en ‘non verbale communicatie.’ Daar valt bij iedere ouder zeker winst te behalen, daar ben ik vrijwel zeker van.

Taalontwikkeling ondersteunen

Wil ik afsluiten met het onderwerp ‘de taalontwikkeling ondersteunen’. Hoe je dit het beste kunt doen, behalve voorlezen wat we allemaal kennen? Praat veel met je kind, zing liedjes en benoem alles wat je doet. Gebruik echte materialen in plaats van plaatjes als je iets wil uitleggen of als je bijvoorbeeld in een keukentje gaat spelen. Ondersteun je verhaal/liedjes met gebaren, voorwerpen of plaatjes. Herhaal woorden veelvuldig in verschillende contexten want zo leert jouw kind verbanden leggen en wordt het passieve taalgebruik later omgezet in actief taalgebruik, en dus praten. Als laatste: check of jouw kind het woord begrijpt wat hij of zij zegt. Zo kwam de zoon van Myrthe een keer thuis met ‘sloerie’ en was hij daar constant mee bezig. Op een gegeven moment vond ze het genoeg maar haar zoon wist absoluut niet waarom want ‘sloerie is toch niet erg?’ Bleek dat hij totaal niet wist wat het daadwerkelijk betekende. Zo kun je dus ook veel irritaties thuis wegnemen. Door gewoon eens te checken wat jouw kind daadwerkelijk bedoelt.

Nou, ik ga stoppen want ik denk dat ik veel dingen wel heb benoemd. En zoals altijd is het weer een lekker lang stuk geworden. Hopelijk hebben jullie er net zoveel aan als ik. Heel erg bedankt Myrthe en CompaNanny, dit is een van de redenen waarom ik zo blij ben met mijn keuze voor dit kinderdagverblijf. Ik ga dit in de praktijk (proberen te) brengen!