Mijn kind heeft last van nachtangsten

Het is maandagavond 18:50 uur als ik Skyler naar bed breng en een boekje voorlees. Als ik later zelf ook naar bed ga om 23:00 uur en bijna in slaap ben hoor ik Skyler gillen. ‘Het is weer zover’ denk ik. Ik loop naar Skyler toe, zie hem rechtop in bed en hij schreeuwt. Of beter gezegd: krijst. Hij kijkt me aan, maar toch ook weer niet. Hij blijft mama schreeuwen en wordt woest als je tegen hem praat. Vasthouden wil hij niet, kalmeren lukt ook niet. Hij kan dan flink gaan slaan en schoppen. Na een paar minuten begin ik langzaam tot hem door te dringen. Hij wordt rustiger, schreeuwt steeds minder hard en er lijkt meer contact te komen. Als ik vraag wat er is krijg ik als antwoord ‘weet ik niet’. Hij zegt nog een keer mama, gaat liggen, ik dek hem toe en hij slaapt verder. De volgende ochtend vraag ik hem waarom hij zo huilde. ‘Ik huilde niet! Ik heb toch goed geslapen?’ Hij heeft geen idee wat er de vorige avond is gebeurd en alleen zijn schorre stem vertelt ons dat het veel, hard en intensief was.

Nachtangst

Dit gebeurt een aantal avonden per week. Soms een uur (of twee) nadat hij naar bed gaat en soms rond 23:00 uur. Hij loopt rood aan, is heel warm en er is gewoon niet tot hem door te dringen. In eerste instantie dacht ik dat het slechts verwerking van school was maar als ik er nu aan terug denk, kan ik wel zeggen dat dit al heel erg lang speelt. Al jaren werd hij rond middernacht wakker en nu is het gewoon soms wat eerder. Het zijn geen nachtmerries en nadat ik hier en daar om me heen met mensen heb gesproken en zelf eens wat dingen heb opgezocht, kom ik uit op nachtangst.

Opvoedadvies vertelt dit en zoals je kunt zien is dat precies zoals ik Skyler omschrijf:

‘Bij kinderen met nachtangsten zien we dat het kind wakker lijkt te worden, erg overstuur is, gilt, schreeuwt, druk kan bewegen en zelfs om zich heen kan slaan of schoppen. Het kind lijkt wakker, maar is niet te bereiken om getroost of gerustgesteld te worden. Het lijkt helemaal niet in de gaten te hebben dat de ouder bij hem/haar is en vaak wijst het pogingen om het te troosten zelfs resoluut af.

Nachtangsten (ook wel Pavor Nocturnus genoemd) zijn dus iets anders dan nachtmerries en ze vragen dan ook om een heel andere reactie van de ouder dan nachtmerries. Nachtmerries ontstaan in de REM-fase van de slaap, de Rapid Eye Movement fase, zo genoemd omdat de ogen in deze fase veel bewegen. Deze REM-fase is de fase van de slaap waarin we dromen en logischerwijs dus ook nachtmerries kunnen hebben. Nachtmerries doen zich over het algemeen voor in het tweede gedeelte van de nacht of in de vroege ochtend. Bij nachtangsten is er geen sprake van dromen. Nachtangsten ontstaan wanneer het kind van een lichtere fase van slapen naar een diepere fase van slapen gaat. Tijdens het slapen maakt een mens een aantal slaapcycli door, van gemiddeld zo’n ander half uur. Aan het einde van zo’n slaapcyclus slapen we wat minder vast, voordat we over gaan naar de volgende cyclus waarin we weer dieper gaan slapen. Wanneer deze overgang niet helemaal soepel verloopt kunnen nachtangsten ontstaan. Het kind ontwaakt niet echt, maar slaapt ook niet rustig verder. In deze toestand kan het kind een soort paniekaanval krijgen, de nachtangst. Deze angsten doen zich in het eerste gedeelte van de nacht voor, meestal zo’n één tot drie uur na het naar bed gaan.’

Weinig kunnen doen

De website vertelt ons dat je als ouder zelf weinig kunt doen. En dat is juist wat ik er zo moeilijk aan vind. Niet alleen vind ik het verschrikkelijk voor hem als hij zo krijsend rechtop zit; ook heb ik er zelf vrij weinig geduld voor op dit soort momenten. ’s Avonds vind ik het heerlijk als de kinderen op bed liggen en Raymond en ik bijvoorbeeld een serie kunnen kijken en als het eens rond middernacht gebeurt, ben ik net aan het slapen en dat zijn voor mij de heilige uren. Het feit dat ik hem niet kan troosten zit me dan het meest dwars. Ze zeggen dat je het eigenlijk gewoon moet laten gaan en alleen aanwezig moet zijn in de kamer zonder enig contact. Het zal dan vanzelf stoppen. Nu heb ik ook een ander kindje dat in de kamer naast Skyler slaapt en aangezien hij van veel dingen snel wakker wordt, voelt het voor mij niet goed om helemaal niks te doen. Toch hebben we ook ontdekt dat hij woest wordt als je hem aanraakt, praat of hem probeert te kalmeren. Simpelweg omdat ‘ie er zelf niet helemaal bij is. Rustig bij je kindje zitten of gewoon beneden blijven en niks doen zijn de beste manieren. Maar ja, ga dat maar eens proberen als je kind zo hard schreeuwt en overstuur is.

Triggers

Als tip wordt gegeven om kinderen te wekken vlak voordat ze zo’n ‘aanval’ kunnen krijgen. Bij ons wisselen de tijden nogal waardoor dat niet helemaal een optie is. Als tweede mogelijkheid wordt genoemd om een vast avondritueel in te lassen. Dat doen we momenteel ook al. De trigger kan zijn dat je kind erg moe is, bepaalde prikkels nog moet verwerken, er een vervelende ervaring is voorgevallen, er spanningen in huis zijn, er een broertje of zusje bij is gekomen of heel simpel omdat het kind erg druk is geweest. Dat kan hier zeker het geval zijn. Skyler vindt school erg spannend, het is nog heel vermoeiend en ook is hij niet echt een prater. Hij vertelt niet graag over wat er allemaal op school is gedaan en ik krijg vaak als antwoord ‘weet ik niet, even buiten gespeeld’. Voor ons gevoel is hij dus ook erg druk in zijn hoofd omdat hij alles bij zich houdt. Dat zou er ook zeker voor kunnen zorgen dat de nachtangsten in bepaalde periodes meer voorkomen. Skyler is ook een kind dat ’s avonds in zijn slaap praat of opeens een keer schreeuwt en dan weer verder slaapt. Toch een teken dat hij nog een hoop aan het verwerken is.

Rijping

Ik heb nog geen verband kunnen ontdekken tussen de avonden dat Skyler er wel last van heeft en de avonden en nachten die goed gaan. Het zal in ieder geval ook een beetje een kwestie van uitzitten zijn. Nachtangst komt het meeste voor bij kinderen tussen de 18 maanden en 6 jaar omdat de oorzaak te maken heeft met bepaalde hersengebieden die nog niet helemaal rijp zijn. Naarmate de hersenen steeds meer rijpen, zal de nachtangst afnemen. Ik ben heel benieuwd hoe dat hier gaat zijn. Het is in ieder geval een fijn geweten dat Skyler zich niets kan herinneren van de avond ervoor. Het enige puntje blijft dan ons geduld en heel rustig blijven. Dat blijf ik lastig vinden als ik zelf al erg moe ben of juist dacht te beginnen aan een rustige avond. Zwak puntje van mezelf.

Zijn er meer mensen die dit herkennen, nachtangst bij hun kinderen?