Het Omdenken Opvoedspel: maak van lastig gedrag een nieuwe mogelijkheid

Een paar maanden geleden was ik aanwezig bij de theatershow van Omdenken: ‘Lastige kinderen? Heb jij even geluk!’ Heel uitgebreid heb ik er niet over geschreven, maar ik heb er wel iets over genoemd in mijn favorietenlijst van afgelopen oktober. Die kun je hier nog even teruglezen. Tijdens deze theatershow viel mijn oog op het Omdenken Opvoedspel en aangezien ik daar al eerder mee in contact kwam tijdens een ouderavond bij CompaNanny, besloot ik hem aan te schaffen. Stiekem is het een beetje in de hoek beland maar inmiddels ligt het alweer een paar dagen op tafel bij mijn computer. Tijd om jullie er meer over te vertellen. Het is een kaartspel, maar kan ook heel veel inzicht geven voor jezelf door af en toe eens een kaart te pakken als je met de handen in het haar zit. Ik ga je vertellen waarom.

Ze willen niet expres lastig zijn

Het Omdenken Opvoedspel is bedoeld om lastig gedrag van kinderen om te denken tot er een nieuwe mogelijkheid bestaat. Tijdens de theatershow kwam ik al tot de conclusie dat ik soms best een moeilijke moeder ben, die vaak veel meer problemen ziet dan eigenlijk aan de orde is. Ik grijp te vaak in terwijl er nog niks aan de hand is en betrap mezelf er soms op dat ik vraag of ze rustig willen doen, terwijl er eigenlijk helemaal niks gebeurt en de kinderen simpelweg in hun eigen spel zitten. Lastig gedrag is volgens Omdenken niet heel veel anders dan ruwe energie, ongesteld verlangen, een behoefte die zich op een stuntelige manier uitdrukt. Het mooie van Omdenken vind ik dat ze het lastige gedrag niet oplossen en dat je het niet uit de weg gaat, maar dat je het gebruikt in je eigen voordeel en soms net even anders leert kijken naar bepaalde situaties. De energie die nodig is om lastig gedrag te veroorzaken, gebruik je dus in positieve zin. De zin die me het meest is bijgebleven: je maakt van gebrek een talent en van een probleem een mogelijkheid. Je accepteert gewoon dingen zoals ze zijn, hoe moeilijk dat soms ook is.

Niet rennen!

Een voorbeeld van Omdenken: we roepen vaak dat kinderen niet mogen rennen in bijvoorbeeld de gang op school. Rustig lopen! Kijk uit! Niet rennen! Best gek, als we ook nog eens willen dat kinderen meer gaan bewegen. Een Deense school heeft hier een oplossing voor: de gang werd in tweeën gesplitst, een loop- en rengedeelte. Het Omdenken gaat als volgt: maak van een ‘ja, maar’ (iets wat jij niet wilt) een ‘ja’. Van een probleem een feit. Zo is rennen in de gang voor die kinderen gewoon een feit volgens Omdenken. Want hallo, ieder kind wil blijven rennen en op de Deense school werd altijd ‘niet rennen!’ geroepen waar de kinderen juist door gingen rennen. Vervolgens maak je van dit feit een mogelijkheid. Wat als rennen in de gang nou eens de bedoeling zou zijn? Ik vind dit soms erg moeilijk omdenken want ‘de kinderen moeten gewoon luisteren!’ Maar in sommige gevallen zou je ook kunnen kiezen om zonder strijd door te gaan. Want voor strijd hebben we simpelweg niet altijd de energie. Of we willen gewoon niet altijd maar als viswijven blijven schreeuwen en waarschuwen.

Natuurlijk kun je ervoor kiezen om een probleem op te lossen. Brandjes te blussen, constant te waarschuwen, etc. Het lastige is alleen dat als het gaat om lastig gedrag, zo zegt Omdenken, oplossen meestal niet werkt. De tweede optie is dan het omdenken en de derde optie het loslaten. Voor optie twee is er dus dit opvoedspel, die jou misschien een beetje kan helpen.

De basisvragen

1. Wat is het probleem? Denk daar eens goed over na. Vind je je kind te druk? Is het echt zo slecht aan het luisteren? Kun je het oplossen? Los het op, dan is het probleem weg. Moet je het gewoon loslaten? Laat het los. Wil je er echt wat verder mee, kijk dan eens naar vraag 2.

2. Is het echt een probleem? Is het een klein probleem? Een groot probleem? Horen conflicten met een opgroeiend kind er soms niet gewoon een beetje bij? Zijn bepaalde samen niet gewoon onderdeel van het leven en maken we er zelf een veel te grote issue van? Zoals Omdenken zegt: ‘in onze keurig aangeharkte wereld hebben we de neiging overal problemen van te maken.’ Denk daar eens over na. Het scheelt je soms echt een hoop tijd en gedoe om te bepalen een probleem simpelweg te laten voor wat het is. Pick your battles.

3. Ben jij niet het probleem? Ons eigen gedrag en onze eigen verwachtingen zijn soms deel van het probleem. Ik hou van rust en dus vind ik het vervelend als de jongens te druk zijn. Ik wil een rustig kind, lieve broertjes, kinderen die beleefd zijn. Vaak zijn zelfs onze oplossingen het probleem. Vastdenken, van een probleem een ramp maken. Totdat het escaleert en je na een dag vol strijd aan het einde van de dag met een vreselijk gevoel in bed ligt, terwijl er stiekem vrij weinig aan de hand was.

4. Is het probleem de bedoeling? Waar verlangt het kind naar? Waarom is dit verlangen zo belangrijk? Kinderen hebben behoeften aan erkenning, autonomie en competentie. Past echt niet altijd in ons straatje, maar kan toch verdomd handig zijn om dit te erkennen en er iets mee doen. Behalve boos worden of corrigeren als het ons niet aanstaat.

Dit gehele deel wordt veel uitgebreider behandeld in het boek ‘Lastige kinderen? Heb jij even geluk!’ Via deze link kun je dat boek bestellen en er veel meer over lezen. Ik heb het boek en pak hem er regelmatig bij. Ik ben het zeker niet altijd eens met deze denkwijze, maar vind het vaak ook gewoon heel erg moeilijk om op deze manier naar de kinderen te kijken. Absoluut iets waar ik beter in wil worden.

Omdenken

Oké, en nu het spel. Hoe helpt dit jou, ons? Het doel van het spel is dus om lastig gedrag echt om te denken, er op een nieuwe manier tegenaan te kijken. Ik heb het zelf niet ingezet als spel met anderen, maar heb het tijdens de ouderavond van CompaNanny wel met verschillende gesprekspartners gebruikt om een ‘probleem’ te behandelen. Zelf vind ik het dus vooral heel interessant als extra reminder voor mezelf.

Eén van de spelers -het kan gespeeld worden met 1 tot 8 personen- brengt een probleem in. Het spel bevat twee soorten kaarten: vraagkaarten met een van de vier vraagtekens (die bij bovenstaande vier vragen aansluiten) en interventiekaarten. Iedere deelnemer krijgt vijf vraagkaarten en deze worden verborgen gehouden voor de anderen. De kaarten die overblijven vormen een stapel. De spelleider, die in overleg wordt aangewezen, krijgt vijf interventiekaarten. De overgebleven kaarten vormen een tweede stapel.

Met behulp van de vragen tot de kern komen

Zodra het probleem is voorgelegd, stellen de andere mensen een voor een een vraag. Bij het vragen stellen moet men kiezen uit een van de vijf vragen. Het is niet toegestaan om te passen, kaarten te ruilen of vragen te verzinnen. De probleemhebber geeft antwoord op de vragen en de vraagsteller legt de gestelde vraag onderop de stapel en pakt een nieuwe vraagkaart. Het is van belang dat er snel geantwoord wordt, dat er niet wordt doorgevraagd en dat er niet wordt gediscussieerd. Zodra een van de deelnemers het idee heeft dat hij of zij weet hoe het probleem kan worden omgedacht, slaat hij of zij op tafel. Dit mag op ieder moment want het omdenken heeft te allen tijde voorrang. Op de interventiekaarten staan opdrachten die ook iedere ronde gedaan moeten worden. Zinnen die afgemaakt dienen te worden, het probleem moet een sprookjestitel krijgen, iedereen moet het probleem benoemen, iedereen zegt iets wat er sowieso niét moet gebeuren, er moet een minuut stilte gehouden worden om even goed na te denken, etc. Na een omgedacht probleem kun je er voor kiezen om verder te gaan naar iemand anders met een volgend probleem. Je kunt dit dus zelf ook regelmatig even pakken, als je ergens mee zit.

Interessant hulpmiddel

Al met al vind ik dit méga interessant. Ik vind dit een heel goede manier van helder krijgen wat er nu eindelijk aan de hand is. Heel eerlijk? Zo’n 80% van de ‘problemen’, zaken die ik als probleem ervaar of zie, kan middels een paar vragen zo helder worden, dat het eigenlijk allemaal wel meevalt. Het is soms een kwestie van anders kijken, anders handelen, anders communiceren. Wij als volwassenen kunnen best moeilijk zijn terwijl bepaalde zaken voor kinderen niet meer dan logisch zijn. Probeer het eens! Start eens met de vier vragen en als je verdieping nodig hebt, kun je dit opvoedspel aanschaffen. Succes gegarandeerd! Het is zeker niet dat de problemen worden weggewuifd of dat een probleem dat werkelijk een probleem is, als onzin wordt aangezien. Het is simpelweg een hulpmiddel met soms heftige vragen die jou tot de kern brengen en die ervoor zorgen dat je alles weer even goed voor ogen hebt. Soms maak je je druk om de juiste dingen; soms is er eigenlijk niks aan de hand en denken we veel te moeilijk. Probeer dat voor ogen te houde

Het opvoedspel van Omdenken is hier te bestellen.

* Dit artikel is niet gesponsord en het spel heb ik zelf gekocht. Wel bevat dit artikel affiliate links zodat ik een kleine commissie ontvang als je via mijn links bestelt.