15 lessen die ik leerde tijdens ‘liefdevol grenzen stellen’

Zoals jullie inmiddels weten worden er af en toe ‘inzicht’-avonden georganiseerd op het kinderdagverblijf van Maddox, CompaNanny. Ik meld me altijd voor iedere avond aan omdat ik het heel erg interessant vind voor zowel mezelf als voor jullie. Ik probeer er iedere keer wel even een stukje over te schrijven om de kennis met jullie te delen. Vaak is het niet echt abracadabra, maar het geeft me altijd weer fijne handvatten die ik in de opvoeding van de jongens kan toepassen. Een paar weken geleden vond er weer een avond plaats en dit keer met als thema ‘liefdevol grenzen stellen’. Hoe bewaak je de rust in huis? Moet alles een strijd worden? Wat nu als je kind maar weigert dankjewel te zeggen? Wat is nu precies interne motivatie en hoe zorg je dat je kind zich op een positieve manier kan ontwikkelen? Ik heb een aantal wijze lessen geleerd en wil ze vandaag met jullie delen. Het artikel heeft even op zich laten wachten vanwege andere content, maar ik deel nu eindelijk mijn lijstje met jullie. Hopelijk is het duidelijk zo, want als je er zelf bij bent en de informatie ook verteld krijgt, is het toch anders dan zo op papier. Ik heb in ieder geval mijn best gedaan!

1. Leef voor waar je voor wil staan. Laat zelf het goede voorbeeld zien, dat is veel sterker dan vertellen hoe het moet. Schreeuw niet terug, sla niet terug, bijt niet terug. Dat is niet wat je wil uitdragen, wat je hen wil leren.

2. Interne motivatie is veel belangrijker dan externe motivatie. Bekijk goed of kinderen het vanuit zichzelf doen (intern en voor de lange termijn) in plaats van dat ze gehoorzamen (extern en korte termijn). Leer je ze lopen of laat je ze zelf aanmodderen tot ze het zelf kunnen? Succes door het zelf te doen zit in het rugzakje met zelfvertrouwen. Geef ze vertrouwen, laat ze zelf verantwoordelijkheid nemen, geef ze ruimte om uit zichzelf dingen te doen en laat ze ontwikkelen. Interne motivatie ontstaat door luisteren, kijken, benoemen, uitleggen, het goede voorbeeld geven, authentiek en oprecht zijn. Externe motoivatie ontstaat door negeren, dreigen, time outs, afzonderen, verbieden, stelselmatig controleren, straffen, fysiek geweld en stem verheffen.

3. Is het ongewenst of onacceptabel gedrag? Pick your battles. Iemand pijn doen of de rust verstoren is iets anders dan brutaal zijn en aandacht vragen op een negatieve manier. Moet je overal zwaar aan tillen?

4. Vertrouw op je voorbeeldgedrag. Kinderen zeggen niet altijd dankjewel als ze ergens gespeeld hebben of een broodje bij de bakker krijgen. In plaats van discussie kun je ook vertrouwen op het voorbeeldgedrag. Bedank zelf voor het broodje. Je kunt niet altijd van het kind verwachten dat hij of zij alles precies doet wat jij zegt. Denk hierbij aan de interne en externe motivatie. Als alles altijd moet, kan het van het eigen gevoel afwijken. Dan gaat het op de automatische piloot in plaats van dat het kind het misschien echt meent.

5. We overschatten kinderen op morele ontwikkeling omdat ze zo wijs zijn tegenwoordig. Ze zijn er niet op uit om pijn te doen of om vervelend gedrag te vertonen. Het is niet helemaal reëel wat we verwachten op bijvoorbeeld de peuterleeftijd. Kinderen tonen eigenlijk pas respectvol gedrag vanaf 12 jaar. Hou dit in je achterhoofd.

6. Laat ze vrij. Door vallen en opstaan leren ze hun lijf en ruimte kennen. Ze kunnen beter inschatten en leren stap voor stap de wereld ontdekken.

7. Opruimen vinden kinderen een taak voor de ouders. Maak er een spelletje van; pak jij alle blauwe speelgoed, dan doe ik alle groene. Sorteren vinden ze namelijk fantastisch.

8. Blijf niet hangen in het ‘ik moet nu opvoeden voor later’. Daar ben ik zelf altijd een beetje bang voor, dat alles in het nu consequenties heeft voor later. Denk niet vast, je hebt er niet altijd invloed op. Heel veel is al bepaald en zit in het karakter. Ieder kind is gebaat bij een gezonde en rustige gezinssituatie, maar je hebt niet alles zelf in de hand. Je kunt niet alles met opvoeding doen. In de jonge jaren bouw je samen met je kind een doorzichtig lijntje dat je samen smeedt. Dat lijntje bestaat uit onvoorwaardelijke liefde. Het is de basis, wederzijds vertrouwen. Je hoeft het niet altijd eens te zijn met elkaar, maar de basis staat als een huis. Dit lijntje wordt in de loop der jaren verder gebouwd en daar kun je in de puberjaren op voortborduren. Zonder praten of door te straffen kan de lijn steeds dunner worden. Zoek hier een balans in.

9. Ga respectvol met elkaar om en geef een time-in in plaats van een time-out in de gang. Beschrijf wat je ziet, laat weten dat je er bent en probeer mee te bewegen met het gedrag van je kind. Zeg dat het gevoel er mag zijn. Een grens stellen in een driftbui heeft geen zin, want dat dringt niet door.

10. Erkenning krijgen en de ruimte ervaren om het zelf te mogen doen zorgt voor competentie, dat ze ontwikkelen, over eigenwaarde beschikken en nieuwe dingen proberen. Blijf beschikbaar, heb in de gaten wat de behoeften zijn, verplaats je in het kind, luister goed, toon interesse, geef ruimte aan emotie en benoem wat je ziet. Betrek je kind bij dingen, geef verantwoordelijkheid, maak gebruik van de ‘twee keuzes geven’, laat ze zelf beslissingen nemen en laat ze vrijheid ervaren. Klopt deze som regelmatig niet meer, dan heb je kans op continue herhaling van het negatieve gedrag omdat het kind zich niet gehoord of begrepen voelt. Of misschien wel te vaak wordt gestraft en daardoor in een negatief spiraal belandt.

11. Consequent zijn hoeft echt niet altijd, maar leg je kind uit waarom je op dit moment afwijkt van je eerdere regel. Je hebt altijd een reden als ouder voor als je iets niet wil. Maak deze duidelijk.

12. Het is niet erg als je eens uit je slof schiet, je bent ook maar een mens. Gebruik dit als voorbeeld en leg je kind uit dat het gebeurt, waarom het gebeurt en stel je kwetsbaar op. Denk: leef voor wat je wil uitstralen.

13. Probeer geen dromen weg te nemen. Denkt jouw kind dat het profvoetballer kan worden? Wie weet! Niet meteen de kop indrukken want ze hebben de dromen nodig om in beweging te komen. Gaandeweg ontdekken ze wat wel en niet reëel is. Ze durven meer te proberen.

14. Blijft je kind ongewenst gedrag vertonen? Blijf zoeken naar de behoeften achter het gedrag. Misschien heeft jouw kind onvoldoende informatie, kampt het met opgekropte emoties en/of gevoelens, voelt het zich niet gehoord.

15. Probeer eens om te denken! Wat is het probleem? Is het een heel erg probleem? Ben ik niet zelf het probleem? Zou het probleem de bedoeling kunnen zijn? Nogmaals: pick your battles en probeer er eens anders naar te kijken.